Eenvoudig en ongemakkelijk
Kort geleden maakte uitgeverij Marmer bekend dat ze een fonds voor debuterende dichters zou beginnen. Ieder jaar zal Marmer vier jonge dichters publiceren. Nu zijn de eerste twee bundels verschenen.
Een dag niet gelachen is ook wel eens leuk van Mark Verver wordt op de flaptekst aangekondigd als ‘een verademing voor wie dacht dat gedichten altijd moeilijk moeten zijn, en een eyeopener voor wie gelooft dat eenvoud geen diepgang kan hebben.’ Bij poëzie die als ‘niet moeilijk’ in de markt wordt gezet, dringt de vraag zich op wie ooit gezegd heeft dat poëzie moeilijk is of zou moeten zijn. Ik zou het zo gauw niet weten. Dat neemt niet weg dat deze bundel niet moeilijk en best genietbaar is terwijl er menigmaal sprake is van storend eindrijm: ‘staat de wal.// Kan niet anders/ of ze zien het:/ dat ik worstel/ en vermoeid raak/ bovenal.’ Zonder ‘bovenal’ was het gedicht ook af geweest.
Wat opvallend is bij Verver zijn de wel erg korte zinnen van vaak niet meer dan drie, vier woorden. Hebben die een functie, naast de lay-out? Ik denk het niet. Bovenstaande kan ook in twee langere regels worden opgeschreven. Maar goed. Voor zijn vermakelijke ironische bespiegelingen heeft Verver ondanks de korte regellengte wel erg veel woorden nodig. De gedichten van Verver leunen tegen cabaret aan. Het is inderdaad geen moeilijke poëzie, maar de eenvoud is eerder eenduidig; ook de grapjes met de betekenis van een woord zijn precies dat – namelijk grapjes: de betekenis van de gedichten wordt er niet wezenlijk anders door. Bijvoorbeeld ‘De stand’ over een vader die net te horen heeft gekregen dat hij kanker heeft en vraagt: ‘hoe lang/ het nog was’ waarbij ‘het’ verwijst naar een voetbalwedstrijd. Dat is flauw. Hier is te opzichtig de hand van de maker in een scène aanwezig waarin die maker helemaal geen rol speelt. Het cynische ‘Klein zijn’ is dan wel weer aardig:
Eigenlijk was het
niet de bedoeling
dat we leefden
maar dat deden we
nu eenmaal
tegen beter weten
de verdrukking
God en de buren
in.En zo
werden we langzaam,
heel langzaam
heel langzaam
sterk en groot.
Verver is handig met taal, toch doet hij te weinig om zijn gedichten echt interessant te maken. Zijn gedichten draaien te vaak om alleen een pointe. Dat is anders bij Saskia van den Heuvel, die debuteerde met Misschien gebeurt er vandaag iets. Van den Heuvel beschrijft het leven van iemand die opgesloten zit in een saaie en geestdodende kantoorbaan, een burn-out krijgt, naar de psycholoog gaat en weer wat lijkt op te krabbelen. Dit is ongemakkelijke poëzie in makkelijke taal: (meer…)